Koerbagh in Amsterdam: Tegel Heiligeweg

“Het draagt totaal niets bij tot de waarheid omtrent een zaak, indien men zegt ‘ik kan het niet begrijpen maar ik geloof het’; dat zijn betekenisloze woorden.” (1668)

Dit citaat laat zien hoe arts, jurist en filosoof Adriaan Koerbagh streed voor zelf nadenken, en waarschuwde voor verklaringen op goed geloof voor waar aannemen. Hij plaatste zelf denken boven dogma’s, en godsdienst vond hij irrationeel. Hij wordt gezien als radicale vrijdenker. Hij werd gestraft voor zijn vrijdenkerij door opsluiting in het Rasphuis, waar hij hout moest raspen dat als kleurstof werd gebruikt. Hij overleed na een jaar aan de zware omstandigheden. De persvrijheid van Amsterdam toont hierin zijn grens. De persvrijheid was toen groter dan in de meeste andere Europese steden, maar veel kleiner dan de persvrijheid die wij nu kennen.